Samen dansen
Vorig weekend ben ik in Haarlem geweest. Op de CSA-conferentie. Daar komen boer(in)en, leden en andere betrokkenen van CSA-zelfoogsttuinen bij elkaar. Ik kom hier al acht jaar. Het begint familie van me te worden. We zijn allemaal pioniers, de meeste succesvol en sommigen zijn onderweg. We leren veel van elkaar, we helpen elkaar en stimuleren elkaar. En s'avonds dansen we met elkaar. Echt waar! Het was voor mij een zeer bijzonder weekend. Het sterkt mij in de weg die ik met de Nieuwe Akker bewandel.
De 2e dag waren er excursies. Ze hebben in Haarlem, midden in de stad, een zelfoogsttuin in een grote kas! Heel bijzonder, met ook een hele andere dynamiek, dan buiten.
Kerst
De kerst is onderweg en versterkt mijn gevoel voor “samen”. Dat samen niet 1+1=2 is, maar 3,4,5 en veel meer kan zijn! Ik ben de Nieuwe Akker in mijn eentje begonnen. En leerde gaande weg om de Nieuwe Akker te delen, om haar open te stellen en er samen aan te werken. Ik heb er het volste vertrouwen in dat het kindje de Nieuwe Akker verder groeit. En een mooie en gezonde jonge volwassene wordt. Ik wens je fijne dagen, samen!
Kerstboom
Ik heb vorig jaar mijn kerstboompje met kluit na de kerst tussen de sloot en de tunnel gezet. Het boompje is mooi aangeslagen en groeit gestaag door. Ben ik blij mee want ik wel graag het plastic van de tunnel uit het zicht krijgen. Omdat ze in tegenstelling tot bijvoorbeeld wilgen in de winter groen blijven, ideaal! Dus als je een kerstboom met kluit hebt, wil ik hem na de kerst wel graag voor de nieuwe akker hebben om een groene afscheiding naast de tunnelkas aan te leggen. Als je hem rustig aan de temperatuursverschillen laat wennen(acclimatiseren) en het regelmatig een beetje water geeft, behoudt het zijn naalden en kan de boom nog heel lang mee! Wil het boompje na de kerst ook wel ophalen! Wie doet mee?
Topinambour Mooi Frans woord voor aardpeer. Is het knolvormende broertje van de zonnebloem. Komt oorspronkelijk uit Amerika en werd daar o.a. gegeten door de indianen. Begin 17e eeuw in Europa gekomen en na de komst van de aardappel weer uit beeld verdwenen. Het bevat nogal veel eiwit voor een knolgewas; 1,7 %. De suikers zijn erin aanwezig in de vorm van inuline, wat aardperen geschikt maakt voor suikerzieken. Sommige mensen vergelijken het met oesters of artisjok met een lichte nootachtige smaak.
Aardperen zijn ook, mits vers, rauw te eten en zijn dan lekker brossig en krokant. Ze combineren goed met wortels, vis en noten. Echter ook met prei gaan ze fijn samen. Zie verder www.groentenenfruit.nl/veggipedia/product/aardpeer.html De aardperen heb ik al geoogst en liggen klaar in een kist onder het afdakje.
Mededelingen De ledenvergadering van de Nieuwe Akker is op dinsdagavond van 19.45-22.00 uur op 12 januari. Locatie: De Groene Golf, Gooierstraat 9 te Deventer. Graag even een mailtje, appje of sms'je sturen als je van plan bent om te komen. Dan weet ik hoe groot de te huren ruimte moet zijn. Volgende week is er met kerst ook veldsla te oogsten.
Te oogsten:
Aardpeer: Zie ook hierboven bij Topinambour. Ligt klaar in een kist onder het afdakje. Ongeveer 250 gram per volwassene.
Spruiten: Staat helemaal links op de tuin. De kleinere spruiten laten zitten, want die groeien nog dikker! Struik met dikke spruiten zoeken en van de stengel afbreken. Ongeveer 200 gram per volwassene.
Boerenkool: Onderste bladeren eerst oogsten dan kunnen de kleinere nog wat groeien. Bladeren kan je afbreken. Ongeveer 400 gram per volwassene.
Pastinaak: Staat ongeveer 10 meter naar rechts, en dan naar achteren lopen. Zie bordje. Vooraan beginnen met oogsten! Even goed kijken waar ze zitten, zodat je er niet boven op gaat staan! Een spitvork pakken. Staat ergens op het land. Bijvoorbeeld bij de winterwortels. Spitvork loodrecht, ongeveer 10 cm naast de wortels in de grond drukken. De steel naar achteren duwen totdat de grond en wortel iets omhoog komt. Loof onderaan vastpakken en wortels uit de grond trekken. Ongeveer 200 gram per volwassene.
Prei: Staat helemaal rechts op de tuin. Net als bij de pastinaak, de spitvork naast de prei diep in de grond steken en dan steel naar achteren duwen, zodat de grond open breekt. Je kan dan de prei onderaan vastpakken en uit de grond trekken. Graag alles, ook de kleintjes oogsten. Om schoon te maken; wortels er af snijden en buitenste niet mooie schutbladeren eraf trekken. Eventueel niet mooie punten af snijden. Ongeveer 200 gram per volwassene.
Groenlof: Staat beetje naar rechts, dan bij bordje paadje in. Dan achteraan, links van de pastinaak. Geschikt voor salade met fruit. Ook goed stampot van maken, a la andijvie. Oogsten: 1 per volwassene. Oogsten door met een mes de "krop" onder door te snijden.
Wortel (winter): Staat vanaf de pomp gezien, ietsje naar rechts. De spitvork loodrecht ongeveer 10 cm naast de wortels in de grond drukken. De steel naar achteren duwen totdat de grond iets omhoog komt. Loof onderaan vastpakken en wortels uit de grond trekken. Ongeveer 200 gram per volwassene.
Voor de liefhebber
Winterpostelein: Een bladgroente. Goed te gebruiken als salade. Staat vanaf de pomp gezien, rechtdoor. Je pakt met de ene hand een bosje steeltjes en met de andere snijdt je de steeltjes onderaan door. Snijden dus en niet trekken svp. Dan kan er nog weer nieuwe groeien. Ongeveer 100 gram per volwassene. Zolang de voorraad strekt.
Palmkool: Staat op linker gedeelte, achter de Chinese kool. Is soort van Italiaanse versie van de boerenkool. Bladeren kan je afbreken. Je oogst eerst de grotere bladeren van onder af, zodat de kleinere nog groot kunnen groeien. Ongeveer 400 gram per volwassene.
Pastinaak: Staat ongeveer 10 meter naar rechts, en dan naar achteren lopen. Zie bordje. Vooraan beginnen met oogsten! Even goed kijken waar ze zitten, zodat je er niet boven op gaat staan! Een spitvork pakken. Staat ergens op het land. Bijvoorbeeld bij de winterwortels. Spitvork loodrecht, ongeveer 10 cm naast de wortels in de grond drukken. De steel naar achteren duwen totdat de grond en wortel iets omhoog komt. Loof onderaan vastpakken en wortels uit de grond trekken. Ongeveer 200 gram per volwassene.
Schorseneren: Staat ongeveer in het midden. Links naast de witlof. Deze zwarte wortel haal je niet zomaar uit de grond. Je moet vlak naast de rij een gleuf graven van ongeveer 40 cm diep. De grond naast het teelt bed leggen! Dan aan de andere kant van de rij, de spitvork vlak naast de schorseneer, loodrecht in de grond duwen en dan de wortel voorzichtig los maken en uit de grond trekken. Sommigen hebben vertakkingen. Ze zijn het best minstens een vinger dik, anders hou je weinig over na het schillen. Ongeveer 250 gram/volwassene.
Knolselderij: Staat naar rechts. Knol uitzoeken en met de spitvork los steken. Loof onderaan vastpakken en knol uit de grond trekken. Je kan ook met een mes de wortels doorsnijden en dan de knol eruit trekken. 1 kleinere voor 1 volwassene. Een grotere voor 2 persoonshuishoudens. Enzovoort
Koolraap: Staat helemaal links aan de achterkant van het koolperceel. Het zijn kleine knollen. Oogsten door onderaan het blad vastpakken en knol uit de grond trekken. 1 per volwassene.
Rode kool: Staat links van de boerenkool. Ziet er soms onsmakelijk uit. Echter wanneer je de slechte bladeren eraf haalt, zit er meestal een mooie kool onder. Oogsten door steel onder de kool door te knippen/snijden. Zolang de voorraad strekt.
Witlof: Haal met een spitvork de wortels uit de grond. Ongeveer 10 per volwassene. Snij ze op een gelijke lengte van 20 cm ongeveer. Snij het loof 2 cm boven de wortel af. Breek de fijne zijwortels af. Is de wortel gesplitst in twee ongeveer gelijke delen, laat je ze zo.
Thuis doen; Intafelen: Heb ook in het oogstbericht nr. 48 en 49 een link naar een website gezet, waarin het heel duidelijk uitgelegd wordt.
In een plastiek bak of grote emmer leg je de wortels, rechtop, lichtjes schuin naast mekaar. Leg ze zo dat aan de bovenkant alle snijvlakken mooi op dezelfde hoogte komen. Duw tussen iedere rij wortels een laagje aarde. Als de bak vol is, ga je hem begieten zodat de aarde goed aan de wortels hecht en vochtig is. Plaats de bak op een donkere, warme plaats met een temperatuur van 16 a 17°C, dan kan je na 3 tot 4 weken oogsten.
Snijbiet: Staat helemaal rechts,vooraan. Snijbiet oogst je zoals de naam al zegt; door te snijden. Richthoeveelheid: Ongeveer 250 gram/volwassene. Zolang de voorraad strekt.
Peterselie en /of snijselderij: Staat op de kruidentuin. Bosje afsnijden voor vers gebruik. Zolang de voorraad strekt.
Kruiden: Tijm. Staat langs het akkerpad. Oogsten voor vers gebruik, naar behoefte.
Veel plezier met de oogst. Mocht je nog vragen hebben of iets willen doorgeven dan hoor ik dat graag! Via telefoon 06-30882408 of e-mail.
Jan-Jaap Scholten