Wat een water, wat een water. Ik heb het in de afgelopen 11 jaar nog niet zo nat meegemaakt op de tuin. Laarzen zijn echt aan te raden. Vorige week vrijdag was een droge ochtend. En de grond niet te nat om op het stukje waar de aardperen staan, de stengels af te maaien. Afgelopen maandag leek daar de grond verzadigd met water. Ik heb toen een geultje naar de sloot gegraven, zodat de aardperen weer droge voeten konden krijgen. Gelukkig staan de meeste groente op een hoger stuk grond. Het hoogste in de directe omgeving! En dat is niet voor niets. De Nieuwe Akker bevond zich 12 jaar geleden op een andere locatie, meer richting Lettele. Toen ik dat stuk land daar kon huren wist ik dat ik een vochtprobleem kon krijgen. Midden in het land zat een grote laagte. Ik dacht; dat zou in de herfst en winter wel eens heel nat kunnen worden. Dus ik daar voorjaars- en zomergroente verbouwen en de herfst- en wintergroente plande ik voor op de hogere gedeeltes aan de zijkanten. Prima idee toch? Maar toen begon het midden in de zomer te regenen, en nog eens, en heel lang en veel. Er ontstond een meertje op mijn land! En niet een kleintje ook. De groente in het midden van de laagte stond onder water! Er stond iets van 15 cm water op! Ik heb er toen een dompelpomp in gehangen, maar het duurt lang om zoveel water weg te krijgen. Als groenten langer dan 1 dag onder water staat wordt het moeilijk. Ik heb toen veel groente verloren. Dat vergeet ik niet meer. Dus toen ik op de huidige locatie uit een gebied van 18 hectare groot, een stukje grond mocht kiezen, koos ik heel bewust het hoge stuk grond. Daar plukken we nu de vruchten van!

We hebben dinsdagnacht vorst op de tuin gehad.
Ik had daarom de snijbiet, spinazie en rucola met vliesdoek afgedekt. Dit witte geweven doek kan de groente tegen een paar graden vorst beschermen en dus voor ons behouden voor de oogst. Dus als je vliesdoek van de groente haalt, omdat je wat wilt oogsten, daarna altijd weer terug leggen! Opdat we het kunnen blijven oogsten!

We kunnen nu ook topinamboer oogsten. Wat? topinamboer? Ook wel jeruzalem-artisjok genoemd. Tja, weet je nog niets. Goed, noemen we het aardpeer. Dat klinkt al minder ver weg. De plant is familie van de zonnebloem en krijgt ook lange stengels met kleine gele bloemetjes.

Bij de wortels vormen zich in het najaar knolletjes. Van oorsprong groeit de aardpeer in Noord-Amerika. Hij is voor het eerst beschreven door de Franse ontdekkingsreiziger Samuel de Chaplin in 1605, die hem aantrof bij de Huron-indianen. De knol heeft slechts een dunne schil en schillen is niet nodig. De aardpeer kan rauw gegeten worden, bijvoorbeeld als salade. De smaak van de knol is lichtelijk zoet, notig en heeft iets van een artisjok. De witte knollen verkleuren aan de lucht snel naar bruin. De aardpeer kan gekookt worden en zo gegeten. De kooktijd varieert van 10 minuten voor de kleine aardperen, tot 30 minuten voor de grote. Ook is het mogelijk de aardpeer na kort koken te bakken, net als aardappelen, al dan niet met toevoegen van kruiden, knoflook, etc. Eenmaal uit de grond drogen de knollen snel uit en zijn daardoor in de koelkast hoogstens enkele dagen houdbaar. Voor het oogsten heb ik een strook van ruim een meter breed uit gezet. Altijd vooraan beginnen met zoeken. Met de greep een hap grond uitnemen en die een stukje naar achteren, waar al gegraven is, omgooien. Zodat je geen grond gooit op waar nog geoogst moet worden. Graag ook de gehele breedte afzoeken.

Te oogsten

Aardpeer(knolletje): Staat vlak bij het afdakje/schommel. Daar vandaan naar links richting composthoop lopen. Zie bordje. Oogsten; vooraan beginnen. Met de greep een hap grond uitnemen en die een stukje naar achteren, waar al gegraven is, omgooien. Zodat je geen grond gooit op waar nog geoogst moet worden. Graag ook de gehele breedte afzoeken. Ongeveer 200 gram per volwassene.

Palmkool en/of boerenkool: Staat op rechter gedeelte van de tuin. Rechts naast de broccoli. Deze koolsoort is op verschillende manieren te oogsten. Bij de goede manier kun je gedurende het hele najaar blad oogsten. Hierbij moet je wel opletten dat je van onder naar boven oogst; je oogst het oudste blad dus als eerst. En je laat het jonge blad nog zitten. Dat kan dan nog groter groeien! Het hart van de plant laat je sowieso altijd intact! Dus je gaat indien nodig meerdere planten langs om de grootste en onderste mooie bladeren te oogsten. De grote bladeren kan je knippen, snijden of afbreken. Ongeveer 400 gram per volwassene.

Winterpostelein; Staat in de kleine tunnelkas. Bladgroente waar je goed een salade van kan maken. Je eet zowel de stengeltjes als het blad. Je oogst het door de steeltjes af te snijden, ongeveer 2 cm boven de grond. Snijden dus en niet trekken s.v.p. Dan kan er weer nieuwe postelein groeien! Graag aanéénsluitend snijden. (Dus niet hier en daar een plukje. Maar daar waar al gesneden is) Ongeveer 150 gram per volwassene.

Prei: Staat helemaal rechts op het land. Vooraan beginnen. Oogsten door met de spitvork de prei eerst diep los te steken. Dan onderaan vastpakken en uit de grond te trekken. Het mooie groen is ook prima om te eten! Ongeveer 200 gram per volwassene.

Knolselderij: Staan rechts op het land. Links naast de snijbiet. Knol uitzoeken en dan met een groot mes ruim onder de knol door, de wortels doorsnijden. Dan knol aan loof uit de grond trekken. Richthoeveelheid: 1 per volwassene.

Pastinaak. Staat links op de tuin. 20 meter naar achteren. Achter het lage (erwten) gaas. Los steken met een spitvork en daarna onderaan vastpakken en uit de grond trekken. Ongeveer 300 gr per volwassene.

Winterwortels: Staan vlak bij de handpomp. Vooraan. Met de spitvork naast de wortels in de grondsteken en de wortels iets los steken. Wortel onderaan bij t loof pakken en uit de grond trekken. Ongeveer 250 gram per volwassene.

Nieuwe Zeelandse spinazie: Staat op rechter gedeelte van de tuin, zie bordje vooraan. Is geen echte spinazie maar is qua smaak en gebruik ongeveer gelijk aan echte spinazie. Van Nieuw-Zeelandse spinazie oogst je nu de volgroeide bladeren. Ongeveer 350 gram per volwassene.

Snijbiet: Staat helemaal rechts, vooraan. Snijbiet oogst je zoals de naam al zegt; door te snijden. Je pakt met de ene hand een bosje blad en met de andere snijd je het blad onderaan af. Graag alle bladeren per plant snijden Niet te laag! Een paar cm. boven de grond. Richthoeveelheid: Ongeveer 300 gram/volwassene.

Krulpeterselie: Staat helemaal rechts op de tuin. Paadje inlopen. Zie bordje. Oogsten door te snijden. Een bosje per volwassene. Je mag 10 bosjes meer oogsten om in te vriezen of te drogen.

Snijselderij: Staat helemaal rechts op de tuin. Paadje inlopen. Zie bordje. Oogsten door te snijden. Een bosje per volwassene. Je mag 10 bosjes meer oogsten om in te vriezen of te drogen.

Zolang de voorraad strekt;

Chinese kool: Staat op rechter gedeelte, achteraan. Pad rechts naast de broccoli in lopen en dan helemaal naar achteren en dan naar links. Dit ras is een slank en open type. Buitenste lelijke blad eraf halen. Oogsten door onder door te snijden. Richthoeveelheid: 1 Chinese kool per volwassene.

Groenlof: Staat vlak bij de handpomp, rechts naast de venkel. De smaak ligt ergens tussen die van witlof en andijvie in; een bittertje. Lekker om stamppot of een salade van te maken. Oogsten door met een mes de "krop" onder door te snijden.

Broccoli: Staat op rechter gedeelte. In de oksels groeien nieuwe broccolietjes. Mini-broccoli (“Bimi”). 200 gram/volwassene.

Groenselderij: Staat helemaal rechts op de tuin, achter de peterselie, zie bordje. Is het zusje van de bleekselderij. Het is wat sterker van smaak. Oogsten door dikke stelen af te breken. Paar stengels per volwassene.

Rucola: Staat op rechter gedeelte. Pad rechts naast de broccoli in lopen en dan halverwege naar links. Oogsten door blad te plukken of snijden. Een bosje per volwassene.


Jan-Jaap Scholten