Het was weer even winter op de tuin. Alles onder een laagje prachtige rijp. In een mistige wereld. En koud! Gelukkig kon ik van een vriend een mobiele gaskachel lenen. Zodat we op zijn minst warm koffie kunnen drinken.

De rode kool op de tuin staat er mooi bij, maar een aantal zijn aangetast. Die hebben we dinsdag van het land gehaald. Om vervolgens de aangetaste gedeelten van de kool af te pellen.

Het zijn nu weer mooie kolen. Daar mag je dus vanaf vrijdag van nemen. Ze liggen in de grote kas.

Ik ben dol op tweedehands spullen en gratis materialen. Ik zie in veel dingen wel wat bruikbaars en maak ook vaak iets met wat ik al heb. Dat vindt ik leuk. Zo vroeg Marianne, die regelmatig op de tuin komt oogsten of ik geïnteresseerd ben in een stapeltje houten planken. Een stuk of 10, tuinhout. Hout is altijd handig op een tuinderij. En anders kan ik het elders wel ergens voor gebruiken. Dus ik met mijn autootje het hout ophalen. Planken tot 2,4 m. Het paste nog in de auto ook! Fantastische auto, die Renault Twingo. Heb ik zoveel plezier van. Kunnen ook gewoon 9 kisten met 200 kg pompoenen in! Afijn, ik had mooie grenen rabbat-planken. Een soort schrootjes maar dan om een wand voor buiten te maken. Voor bijvoorbeeld een schutting of schuurtje. Het zijn dus planken geschikt voor buiten. In de kleine kas stond een tafel die ik van een vriend gekregen heb. Inmiddels 2 jaar plezier van. Handig voor open dagen, kantine-tafel, planten opkweek, etc. Maar het tafelblad is van spaanplaat. Dat is niet geschikt voor vochtige omstandigheden. Het met een laagje kunststof afgewerkte blad begon steeds boller te staan en los te laten. Het zou het niet lang meer houden. 1 plus 1 is 2! Die buitenplanken waren misschien net genoeg om een nieuwe tafelblad van te maken! Met vrijwilliger Gert hebben ik toen gekeken of dat kon. En ja hoor! Ik heb eerst even de planken over een zaagtafel geduwd om van één zijde de “veer” af te zagen, zodat we mooie rechte zijkanten krijgen. Vervolgens heeft Gert de planken op maat gezaagd en op 3 houten dwarsliggers gemonteerd.

Het resultaat mag er wezen! Hier word ik blij van. Met gratis spullen die over zijn en een beetje inzet, een mooie tuintafel maken! En een oude tafel, waar het onderstel nog goed van is een tweede leven geven.

“Wat de boer niet kent, dat vreet ie niet!” Dat is bij ons, de consument niet anders. Ik dek nu steeds bij vorst de vorstgevoelige groenten af. Maar dat is met een dun vliesdoek en de groenten slijten wel wat door de kou. Zo zijn de buitenste stelen van de groenselderij niet mooi, maar daarbinnen zitten nog prima “bleek”selderij stelen. Heerlijk in soep en andere gerechten. Het is dus slim om deze groenten die beperkt vorst kunnen verdragen ook te eten. Je eet gevarieerder en we hebben met zijn allen meer groenten. Want als het hard gaat vriezen dan zijn de vorstgevoelige groenten weg! Bietjes, wortels, groenlof, groenselderij, witlofpennen en knolselderij kunnen niet tegen strenge vorst. Van Groenlof kan je lekkere salade maken. Met een beetje appel of ander fruit erdoor breng je de licht bittere smaak weer in balans. Of je doet de groenlof in de stamppot, a la Andijvie.

Sinds 10 jaar worden er elke winter CSA-conferenties georganiseerd. Door en voor CSA-boeren, hun leden, hun achterban, studenten en andere geïnteresseerden en betrokkenen. De initiatiefnemers voor de conferentie zijn de CSA-boeren zelf. De ene winter is het in België en dan het jaar daarop weer in Nederland. 6 jaar geleden ben ik gaan helpen. En voor deze winter heb ik de conferentie naar Deventer gehaald. Het vind plaats op zaterdag 11 en zondag 12 januari 2020. Voor het programma op zaterdag hebben we een school tot onze beschikking, waarin we ruim 150 bezoekers kunnen ontvangen. Het dagprogramma is van 9.30 tot 17.00 uur. We bieden veel praktische workshops voor starters en voor door de wol geverfde CSA’ers, voor boeren, tuinders en andere producenten, voor voedselcoöperaties, voor betrokken consumenten zoals de leden van een tuinderij en voor een ieder die geïnteresseerd is in de CSA beweging als een veelbelovende vorm van gemeenschapslandbouw. Een lunch is inbegrepen. Binnenkort komt een uitgewerkt programma. Aansluitend is er mogelijkheid tot een diner en een eventueel avondprogramma tot circa 22.00 uur.

Dus zet vast in je agenda: CSA Conferentie 11 en 12 januari 2020

Community Supported Agriculture Conferentie op zaterdag 11 januari van 9.30 tot 17.00 uur, aansluitend diner en eventueel avondprogramma circa 22.00 uur. Locatie: Kindcentrum Rivierenwijk, Zaanstraat 1, 7417 WN Deventer.
Community Supported Agriculture Excursiedag op zondag 12 januari van 9.30 uur tot en met lunch: bezoek aan de Oosterwaarde, Diepenveen en de Nieuwe Akker, Deventer en de Veldhof in Gorssel.

Wil je je alvast in schrijven, dan kan dat. Want we verwachten weer veel belangstelling. De kosten zijn € 25,00 voor deelname aan het congresgedeelte op 11 januari(inclusief lunch), € 15,00 voor het diner op 11 januari en een vrijwillige bijdrage voor het excursieprogramma(inclusief lunch) op zondag 12 januari. Je kan bij aanmelding aangeven waar je aan mee wil doen. Heb je nog vragen dan kan je bij mij terecht.

 

Te oogsten:

Rode kool. Ligt klaar in de grote tunnelkas! Dit waren de licht aangetaste kolen, waar we de slechte plekken weggehaald hebben. Deze moeten eerst op! Hoeveelheid; Een grotere voor meer persoons-huishoudens. Een kleinere voor een 1 persoonshuishouding.

Winterpostelein; Bladgroente waar je goed een salade van kan maken. Staat in de kleine tunnelkas, links. Graag links vooraan beginnen met oogsten. Voorzichtig tussen de rijtjes stappen! Je pakt met de ene hand wat blaadjes en met de andere snijd je onderaan de steeltjes door. Snijden dus en niet trekken s.v.p. Dan kan er nog weer nieuwe groeien. Ongeveer 100 gram per volwassene. Kasdeur altijd weer sluiten a.u.b.

Boerenkool of palmkool. Staat vlak bij de handpomp. Zie bordje. Alleen de onderste grote mooie bladeren plukken. Dan kunnen de kleinere nog wat groter groeien. Ongeveer 400 gram per volwassene.

Aardpeer: Staat vlak bij het afdakje/schommel. Daar vandaan naar links richting composthoop lopen. Zie bordje. Sommige mensen vergelijken het met oesters of artisjok met een lichte nootachtige smaak. Aardperen zijn ook, mits vers, rauw te eten en zijn dan lekker bros en krokant. Ze combineren goed met aardappels, worteltjes, vis en noten. Echter ook met prei, erwten, bonen en broccoli gaan ze fijn samen. Oogsten; Bij linker rij beginnen. Voorzichtig met een spitvork of greep ruim voor de stengel steken. En de knolletjes uit de grond halen. Waarschijnlijk zitten ze ook aan weerszijden onder het gras. Ongeveer 250 gram per volwassene.

Prei: Zie je vanaf de pomp wel staan. Oogsten door met de spitvork de prei eerst diep los te steken. Dan onderaan vastpakken en uit de grond te trekken. Het mooie groen is ook prima om te eten! Ongeveer 250 gram per volwassene.

Groenlof: Staat links achter de grote tunnelkas. Kan je ook goed stamppot van maken, al la andijvie. Buitenste blad ziet er soms lelijk uit, maar daaronder zit prima lof! Oogsten door met een mes de "krop" onder door te snijden. Hoeveelheid. 1 kleine per persoon. Grote voor 2 personen of meer personen.

Groenselderij: Staat rechts naast de boerenkool, halverwege. Achter de peterselie. Zie bordje. Is het zusje van de bleekselderij. Het is wat sterker van smaak dan de bleke variant. Groenselderij is rijk aan mineralen en vitaminen. Groenselderij is geschikt als smaakmaker en garnering van soepen, salades en stoofschotels. Oogsten door ruim onder de stelen, de plant door te snijden of door dikke stelen af te breken. Hoeveelheid; 1 per volwassene of los een aantal stelen.

Pastinaak: Op het rechter gedeelte van de tuin. Paadje van de bieten inlopen. Staan links naast de rode bieten. Ze hebben bruine roestplekken, maar die kan je er gewoon afschillen. Oogsten met een spitvork. Ongeveer 300 gram per volwassene.

Snijbiet: Staat rechts naast de prei. 20 meter naar achteren Snijbiet oogst je zoals de naam al zegt; door te snijden. Je pakt met de ene hand een bos blad en met de andere snijd je het blad onderaan af. Als je de buitenste bladeren te groot vindt, alleen de binnenste kleinere bladeren nemen. Graag alle bladeren per plant snijden Niet te laag! Een paar cm. boven de grond. Er moeten nog groeipunten blijven, zodat weer nieuw blad kan groeien. Dan kunnen we nog weer een keer oogsten! Richthoeveelheid: Ongeveer 350 gram/volwassene.

Pompoenen: Liggen onder het afdakje naast de schommel of in de grote groene houten kar. Butternut; Een lichtbruine middelgrote pompoen. Lijkt ook wel op een kalebas. Met dik oranje vruchtvlees. Of Black Futsu; Is een middelgrote pompoen. Eerst donker groen van kleur. Daarna verandert de kleur naar lichtgroen en oranje. Lijkt qua smaak op de muskaatpompoen. Hoeveelheid; Ongeveer 1 kg/volwassene. Jaar-abonnementhouders mogen bovenstaande pompoenen extra meenemen om thuis op te slaan! 5 kg opslaan per volwassene is geen probleem.

Knolselderij: Staan helemaal rechts op het land. Knol uitzoeken en dan met een groot mes ruim onder de knol door, de wortels doorsnijden. Dan knol aan loof uit de grond trekken. Richthoeveelheid: 1 per volwassene.

Rucola: Staat rechts op de tuin, vooraan. Oogsten door te snijden. Dan kan er nog weer nieuwe groeien. 1 bosje per volwassene.

Winterwortel: Staan rechts op de tuin. Vooraan. Met de spitvork naast de wortels in de grondsteken en de wortels iets los steken. Wortel onderaan bij t loof pakken en uit de grond trekken. Ongeveer 250 gram per volwassene.

Jaarabonnement-houders mogen thuis een voorraadje aan leggen. 4 kg per volwassene is geen probleem. Draai het loof van de wortel, leg ze op een laagje zand in een kist, bak of emmer, bedek ze met een laagje zand en leg de volgende laag er bovenop. Eindig met een laag zand. De wortelen kun je tot vijf maanden in kisten op een droge, koele plek bewaren. Het zand is liefst geel maar ik gebruik zelf ook grond uit de tuin. Het zand moet licht vochtig zijn. Dus eventueel nat maken. Zorg dat er onder in de kist of emmer gaten zitten zodat teveel aan vocht weg kan. De kist koud wegzetten. Dat kan buiten onder een afdak zijn, maar kan net zo goed binnen. Wel moet je er dan voor zorgen dat je er een stuk gaas overheen legt, zodat er geen ongedierte bij kan. Muizen zijn dol op wortel.

Rode bieten: Staan op rechter gedeelte. Zie bordje vooraan. Paadje inlopen en dan op rechter teeltbed! Oogsten door biet uit de grond te trekken. 1 hele grote of 250 gram per volwassene.

Voor de liefhebber

Witlof-pennen(om thuis witlof te trekken) Staat links achter de grote tunnelkas, rechts van de groenlof. Steek een aantal witlof planten uit. Snij het loof vanaf 2 cm boven de wortel af. Ik kort alle wortels in op ongeveer 20 cm. Ik pak een emmer of grote bloempot en leg die op zijn kant. Ik leg een klein laagje aarde in de zijkant van de emmer/pot. En daarop een paar wortels en dan weer een laagje aarde. En dan weer wortels, en weer aarde. Totdat de emmer/pot vol is. Zorg ervoor dat de bovenkant van de wortels op gelijke hoogte zitten. Emmer/pot rechtopzetten en eventueel een klein beetje water geven. Op een warme plek zetten(13-18 °C) en licht weg houden. Bijvoorbeeld door er een bloempot op zijn kop erover heen te doen. Na ongeveer 4 weken heb je witlof.

Nieuwe Zeelandse spinazie: Staat op rechter gedeelte van de tuin, achter de snijbiet. Is geen echte spinazie maar is qua smaak en gebruik ongeveer gelijk aan echte spinazie. Van Nieuw-Zeelandse spinazie oogst je zowel de bladeren als de jonge stengel-toppen. Door het afsnijden, snoei je als het ware en gaat de plant zich alsmaar meer vertakken. Ongeveer 400 gram per volwassene.

Peterselie(platte): Staat vlak bij de handpomp. Zie bordje. Oogsten door een bosje af te snijden. Zolang de voorraad strekt.


Jan-Jaap Scholten