Hier en daar zit er veel. 10 jaar geleden zou ik fanatiek de rupsen van de bladeren afhalen. Ze bestrijden. Maar mijn houding is verandert. Niet in de laatste plaats omdat het aantal insecten en dus ook de vlinder drastisch in aantal gedaald is. Ik ben 2 jaar geleden geschrokken van het kleine aantal insecten dat ik op de tuin zag. Of beter gezegd. Die ik niet zag! Ik ben nu blij dat de vlinders de Nieuwe Akker vinden en daardoor kunnen overleven. De kunst is de biodiversiteit zo groot te krijgen dat de natuur in de omgeving zelf een evenwicht kan bewaren. Zodat er wel vlinders kunnen leven, maar dat er bij een plaag aan rupsen genoeg natuurlijke vijanden zijn. Bijvoorbeeld genoeg vogels die ze opeten waardoor het geen plaag wordt. Biodiversiteit begint een beetje een mode term te worden, een daardoor een beetje abstract begrip. Maar sinds we actief bewust en onbewust meer habitat voor natuurlijke vijanden creëren krijgen we steeds meer evenwicht in en rondom de tuinderij. In onze natuurlijke ‘safe haven’! Zo laten we sommige stukken gewoon met rust. Kan de natuur zijn eigen gang gaan. Zo hebben we het stuk waar vorig jaar de grote kas stond, niet bewerkt, gemaaid of anderzijds behandeld. Er groeit en bloeit nu van alles. Ga er maar eens kijken. De laatste jaren hadden we stelselmatig veel luis in de tuinbonen en andijvie. We hebben dit jaar alyssum geteeld. Een bloem die de nectar levert voor natuurlijke vijanden van de luis. Daarom kon je ook dit kleine bloemetje tussen de tuinbonen en andijvie vinden. Resultaat; weinig luis in de tuinbonen en geen luis in de andijvie! Dus een zeer bemoedigend resultaat. Het begrip van wat natuur is en wat biodiversiteit betekent wordt zo steeds groter en completer. Het belang van ruimte voor natuur is voor de mens enorm. Als je er goed over nadenkt, is het van de zotte dat wij toestaan dat er op grote schaal genocide op de natuur gepleegd wordt. Onze natuur! Jouw natuur! Wij laten onze leefomgeving, onze bodems, onze lucht, onze planten, onze dieren, onze insecten vergiftigen. Onze beschaving hoogstaand? Eerder een hele domme, die het gras onder zijn eigen voeten weg maait. Blijkbaar is het niet zo eenvoudig om puur te leven. Er zijn grote krachten in het spel, waar het niet makkelijk tegen in gaan is. Een goed voorbeeld is het gebruik van glyfosaat in tarwe. Grote multinationals zoals Bayern, voorheen Monsanto, hebben zoveel macht, dat deze sluipmoordenaar nog steeds mag worden gebruikt. Een ander goed voorbeeld, maar minder bekend, is dat alle gangbare snijmais in Nederland geteeld wordt met behulp van neonicotinoïden. Officieel verboden, maar er zijn er een paar teelten die ontheffing hebben gekregen. Waaronder snijmais. Waar weer heel Nederland mee volstaat! Dus deze zeer giftige stof vind je overal. Ook bij de buren van de Nieuwe Akker. Eigenlijk raar dat wij toestaan dat een buurman ons leefmilieu vergiftigd en beschadigd. En daarmee indirect ons voorbestaan bedreigt. Het zijn drogredenen, die de grote bedrijven en de daar achteraanlopende landbouwpolitiek aanvoeren. Voedseltekorten, economie etc. De werkelijkheid is even banaal als de hebzucht zelf. Het gaat om het behouden van macht, het instant houden van een verdien model. Dat het over de rug van de mens, dieren en natuur gaat is niet relevant. In mij ogen is het kapitalistisch systeem tegenwoordig grotendeels gebaseerd op roofbouw. Dat het prima anders kan bewijst de snel groeiende CSA landbouw. Community Supported Agriculture. Het door de gemeenschap gesteunde landbouw. Waarbij je weer een band krijgt met je voedsel en de habitat waar het vandaan komt. Met de boer, met de natuur. Met het leven? Toen de Nieuwe Akker 13 jaar geleden begon, waren er in Nederland nog maar 15 CSA bedrijven. Nu zijn er al het meer dan 250!
Er is blijkbaar een grote behoefte om te weten waar je voedsel vandaan komt. Te weten wat we eten. En CSA gaat niet alleen over gezond voedsel. Maar ook over een ander economisch model. Wat transparant is en zorgt voor een eerlijke prijs voor de boer. Waardoor er geen roofbouw gepleegd hoeft te worden. De samenwerking tussen de consument en de boer geeft de mogelijkheid om te ontsnappen uit een kapitalistische wurggreep. Zij kunnen hierdoor een echt duurzame landbouw-economie ontwikkelen.
Dit is een mooi bruggetje naar het volgende. Het voortbestaan van de Nieuwe Akker.
Het is het tijd dat we een volgende stap maken. Dat de Nieuwe Akker niet alleen van mij is, maar ook van jou wordt. Ten eerste omdat ze nu heel kwetsbaar is wat betreft haar voortbestaan. Als ik nu wegval, om wat voor reden dan ook. Is de Nieuwe Akker ook weg. Zij hangt namelijk volledig aan mij. Het is beter als de Nieuwe Akker in de handen is van de leden, van de Gemeenschap. En dat de gemeenschap steeds een relatie aan kan gaan met een tuinder die zij wenst. Dus onder de voorwaarden die de gemeenschap stelt; gezonde groenten, met respect voor de natuur, een eerlijke prijs, een transparante boekhouding, etc.
19 december is er een ledenvergadering van de Nieuwe Akker om hierover van gedachten te wisselen. En om daadwerkelijk stappen te zetten! Verder evalueren we het afgelopen seizoen. Een agenda volgt nog. Ik heb inmiddels een goede vergaderlocatie gevonden in het centrum van Deventer. Theater Fazant, Smedenstraat 254-256. Tussen 19:30- 20:00 uur Koffie en thee. Start 20:00 uur. Dus zet 19 december vast in je agenda. Graag even melden als je van plan bent te komen.
Er hebben verschillende leden gereageerd op de oproep om je aan te sluiten bij één van de brigades voor begin volgend jaar. Heel fijn. Ik zal binnenkort met dezen contact op nemen om af te spreken over hoe, wat en wanneer.
In de grote kas zijn weer rode tomaatjes en grotere aubergines te zien. Het zijn er echter niet zo veel meer. Niet genoeg voor iedereen. Het lijkt me daarom een mooi gebaar om deze vruchten aan de nieuwkomers te laten. Er lopen nu verschillende proefabonnementen en wel zo aardig dat ook zij nog kunnen delen in dit gedeelte van de oogst.
De pompoenen zijn goed meegenomen. Dat betekent dat we de aanhangwagen binnenkort weer voor andere zaken kunnen gebruiken en dat er weer werkruimte in de schuur vrijkomt. Fijn!
Door het zachte weer is de winterpostelein lekker doorgegroeid. Die is nu zo groot dat ze geoogst kan gaan worden. Het is een soort bladgroente. Het heeft een stevige textuur en een knapperige bite. En het heeft een vrij neutrale smaak, waardoor het makkelijk in veel gerechten past. Je eet zowel de stengeltjes als het blad. Je oogst het door de steeltjes af te snijden, ongeveer 2 cm boven de grond. Het mooie is dat de plant daarna weer uitloopt. Op deze manier hebben we de hele winter postelein! Omdat de postelein na het oogsten steeds door ons bijgewerkt moet worden is het fijn als er niet hier en daar een pluk geoogst wordt. Maar dat er aanéénsluitend in een rij postelein gesneden wordt. Alvast dank.
De knolselderij, groenselderij en Chinese kool en de jonge raapstelen zijn aangetast door een schimmel. Roest genaamd. Dat tast het blad aan en ziet er niet fraai uit. Maar kan verder voor ons geen kwaad. De aangetaste bladeren gewoon weghalen in de hoop dat er dan binnenin nog genoeg overblijft. En zolang de knol van de selder nog hard is, is zij nog goed. Tot mijn verbazing zijn er ook al grote spruiten! Je let even niet op en...Dus die kunnen we ook oogsten. Deze week ook radijs en rucola op het oogstmenu. Eet smakelijk!
Te oogsten:
Snijbiet(16): Je pakt met de ene hand een bosje blad en met de andere snijd je het blad onderaan af. Richthoeveelheid: Ongeveer 250 gram/volwassene.Peterselie(16): Staat in het verlengde van de snijbiet. Oogsten door te snijden. Bosje per volwassene.
Snijselderij(16): Staat achter de peterselie. Oogsten door te snijden. Bosje per volwassene.
Nieuwe Zeelandse spinazie(16): Helemaal achteraan. Je oogst je zowel de volgroeide bladeren als de jonge stengel-toppen. Maar je mag ook takken van een halve meter snijden en later de blaadjes ervan af halen. Door het afsnijden, snoei je als het ware en gaat de plant zich alsmaar meer vertakken. Ongeveer 350 gram per volwassene. Je mag veel meer.
Knolselderij(23): Graag de knollen met weinig of geen blad eerst oogsten. Met een lang en stevig mes onder de knol door de wortels doorsnijden. Knol(len) uit de grond trekken. Richthoeveelheid; 1 knol per volwassene.
Chinese kool(27): Staat op rechter gedeelte, achteraan. Dit ras is een slank en open type. Oogsten door onder door te snijden. Richthoeveelheid: 1 Chinese kool per volwassene.
Rucola(27):Staat achter de Chinese kool. Oogsten door onderaan vast te pakken en uit de grond te trekken. 1 Bosje per volwassene
Radijs(27): Staat achter de rucola. Mooi radijsje uitzoeken en uit de grond trekken. 6 per volwassene.
Broccoli(29): Staat op het rechter gedeelte, vooraan. In de oksels groeien ministronkjes, de zogenaamde bimi. Oogsten door te snijden. Ongeveer 200 gram per volwassene.
Groenselderij(30): Staat achteraan. Is het zusje van de bleekselderij. Het is wat sterker van smaak. Oogsten door ruim onder de stelen, de plant door te snijden of door dikke stelen af te breken. Graag om en om, als op een dambord wegsnijden. Zie oogstbericht nr. 35. Je maakt dan “beluchtingsgaten”. Hoeveelheid; 1 per volwassene of los een aantal stelen.
Palmkool(31): Deze koolsoort is op verschillende manieren te oogsten. Bij de goede manier kun je gedurende het hele najaar blad oogsten. Hierbij moet je wel opletten dat je van onder naar boven oogst; je oogst het oudste blad dus als eerst. En je laat het jonge blad nog zitten. Dat kan dan nog groter groeien! Het hart van de plant laat je sowieso altijd intact! Dus je gaat indien nodig meerdere planten langs om de grootste en onderste mooie bladeren te oogsten. De grote bladeren kan je knippen, snijden of afbreken. Ongeveer 400 gram per volwassene.
Spruiten(32): We beginnen aan de achterkant, dus aan het eindvan het teeltbed met oogsten omdat ze voorraan nog niet groot genoeg zijn. Dus even links langs de broccoli helemaal naar achteren lopen en dan stukje rechtsaf. Mooie dikke spruit uitzoeken en van de stengel afbreken. Eerst de dikste plukken. Dan kunnen de kleinere nog groeien. Dus evt bij meerdere stronken de onderste dikke spruiten nemen. Ongeveer 200 gram per volwassene.
Groenlof(35): Staat achteraan. De smaak ligt ergens tussen die van witlof en andijvie in; een bittertje. Lekker om stamppot of een salade van te maken. Oogsten door met een mes de "krop" onder door te snijden. Hoeveelheid. 1 kleine per persoon. Grote voor 2 personen of meer personen. Graag luchtgaten in het gewas oogsten.
Rode bieten(36): Naar achteren lopen. Dikke biet uitzoeken. Onderaan vast pakken en uit de grond trekken. Ongeveer 250 gram per volwassene.
Winterwortels(38): Met de spitvork naast de wortels in de grondsteken en de wortels iets los steken. Wortel onderaan bij t loof pakken en uit de grond trekken. Ongeveer 200 gram per volwassene.
Zomerpastinaak(41): Los steken met een spitvork en daarna onderaan vastpakken en uit de grond trekken. Ongeveer 300 gr per volwassene. Bij zonnig weer krijgen sommigen (brand)blaren van het blad!! Dan dus eventueel handschoenen en lange mouwen aan doen. Kinderen niet laten oogsten!
Winterpostelein: Staat in de kleine tunnelkas. Bladgroente waar je goed een salade van kan maken. Je eet zowel de stengeltjes als het blad. Je oogst het door de steeltjes af te snijden, ongeveer 2 cm boven de grond. Snijden dus en niet trekken s.v.p. Dan kan er weer nieuwe postelein groeien! Graag aanéénsluitend snijden. (Dus niet hier en daar een plukje. Maar daar waar al gesneden is) Ongeveer 150 gram per volwassene.
Zolang de voorraad strekt:
Sperziebonen (13 en 14): Ongeveer 250 gram per volwassene.Courgette(26): Staat op rechter gedeelte van de tuin. Voorzichtig met een mesje een courgette los snijden.
Oranje Hokkiado en/of Bruine butternut pompoen: Liggen in de aanhangwagen in de schuur. Ongeveer 500 gram pompoen per volwassene.
Jan-Jaap Scholten