Over de Peen (de wortel)

 De wortel is één van de eerste groentesoorten die we in onze kinderjaren op ons bord kregen. Dit is niet toevallig: wortelen zijn zeer voedzaam en kunnen zowel rauw als gekookt, gestoomd of gestoofd, klein en groot bekoren.

De wortelen zoals we die vandaag in de winkel of in de groentetuin terugvinden zijn echter nog relatief nieuw. Het was pas in de tweede helft van de 19de eeuw dat Franse boeren oranje worteltjes kweekten. Voordien waren deze wortelgewassen donkerpaars tot bijna zwart en werden ze vooral gebruikt voor hun geneeskrachtige werking.

Lekker met rijst en vis of een groenteburger
De oranje wortel of peen is lekker om te stoven, te koken of rauw te eten, in hartige zowel als in zoete gerecht¬en. Peen is de verdikte wortel van een kruidachtig gewas van de familie van schermbloemigen, Daucus Carota. Er zijn drie soorten. Bospeen is een zomerpeen met blad die op het veld in bossen wordt gebundeld. Waspeen is een late zomerpeen. De teler verwijdert het blad en was de wortel.  De dikke winterpeen wordt in het najaar geoogst en kan de hele winter bewaard blijven. “Caroteen” kleurt wortels oranje. In ons lichaam wordt caroteen omgezet in vitamine A en dat zorgt ervoor dat onze ogen zich aanpassen aan het schemerdonker.
Kooktips:
-Wortel behoort tot de familie van de schermbloemigen en combineert goed met andere schermbloemigen als anijs, dillezaad en –groen, kervel, komijn, korianderzaad en –blad, lavas, peterselie, selderij, venkelzaad en –groen.
-Borstel wortels schoon in plaats van ze te schrapen; de voedingsstoffen onder de schil blijven zo beter bewaard.

  • Salade: geraspte wortel met geraspte paprika, ui, augurk of kool en geroosterde zonnepitten.
  • Snoep verstandig, eet een wortel.
  • Kindersuccessalade: geraspte wortel, kokos, rozijnen en vers geperst sinaasappelsap.
  • Stoplichtjes (Lekker hapje en leuke kinderactiviteit)
    Wortel - radijsjes of kerstomaatjes - groene ontpitte olijven en/of augurken - kaas in blokjes - satéprikkers. Wortel wassen en in vingerdikke plakjes snijden. Radijsjes of tomaatjes wassen. Augurk in vingerdikke plakjes snijden. In volgorde kaasblokje (voetstuk), olijf of augurk (groen licht), wortel (oranje) en radijs of tomaat (rood) op een satéprikker steken.
    Een of meer stoplichtjes in een broodje steken en serveren.



 


Wortel-kervelsoep

1 ui
1 bospeen of een dikke winterpeen
1 eetl olie
4 hardgekookte eieren
30 gr bloem
peper & zout
4 eetl gedr. kervel
1 eetl boter.

Wortels snijden en met bouillon 10 min koken, zeven. ui fijn snijden en fruiten.
Bloem erbij en beetje bij beetje de bouillon met de kervel onder goed roeren toevoegen.
En even laten doorkoken.
De gepureerde wortels erbij doen (opwarmen) en op smaak brengen.
De eieren halveren, het geel mengen met 5 eetl boter en peper en zout naar smaak.
Eiwitten vullen en in de soep laten drijven




Wortelsoep

Verwarmende soep met een verrassend aroma.
1 bospeen (500 g)
1 gesn. Ui
2 theel. gem. koriander
½ theel gem. komijn
½ theel. gemberpoeder
7,5 dl bouillon ( van blokje/pasta of poeder)
sap van 2 sinaasappels (ong. 1,5 dl)
olie om te bakken.

Peen wassen en in plakjes snijden.
Ui lichtbruin fruiten in wat hete olie.
Kruiden even mee roerbakken. Wortel en 2,5 dl bouillon toevoegen en 20 min. Zachtjes laten koken.
Iets af laten koelen en pureren.
Rest van de bouillon en het sinaasappelsap toevoegen. Nog even verwarmen en serveren.




Wortel-pastinaak gratin

25 g boter
1 grote ui
in ringen gesneden
1 teentje knoflook
uitgeperst
350 g wortelen geraspt
350 g pastinaken geraspt
2 eieren geklutst
1,5 dl room
versgemalen nootmuskaat
paneermeel
zout en zwarte peper.

Verwarm de oven voor op 180° C.
Smelt de boter in een grote koeken- of steelpan.
Fruit hierin de ui-ringen en het uitgeperste knoflook tot ze zacht en glazig zijn.
Voeg de geraspte wortelen en pastinaken toe.
Bak ze enkele minuten en breng ze op smaak (!) met veel zout en peper.
Vet een ondiepe ovenschaal in en schep het groentemengsel erin.
Strijk de bovenkant glad.
Klop in een maatbeker de eieren los met de room, nootmuskaat, zout en peper.
Giet het eimengsel over de gekookte en geraspte groenten en bestrooi ze met paneermeel.
Zet de schaal 30 minuten in de oven tot de gratin stevig aanvoelt en goudbruin van kleur is.




 

Wortelsalade

1 dikke winterpeen raspen en mengen met een sausje van 3 eetl. olie, 1 eetl. appelazijn, 1 theel. honing en een uitgeperst teentje knoflook.
Peterselieblaadjes fijn knippen en erover strooien.
Of: een handje vol rozijnen erover en mengen met een sausje van 2 eetl. crème fraîche, 2 eetl. melk en 1 eetl. azijn.





Wortelsalade

Snij een wortel fijn in de keukenmachine.
Snij een appel en een uitje fijn met de hand.
Doe alles bij elkaar, met: Mayonaise, paar druppels sesamolie, wat appelazijn. wat olijfolie: proeven!





Salade met bietjes, wortel en rode kool.

150 g bietjes
150 g winterpeen
150 g rode kool
1/2 eetl. fenegriekzaad
0.5 dl olijfolie
0.5 dl aceto balsemico
 1 eetl mosterd
sap van ½ citroen
2 sjalotjes, gesnipperd
1,5 dl kwark
peper en zout
event. verse basilicum, kervel, bieslook.

Kook de bietjes ca 20 min in de schil.
Laat ze afkoelen en pel ze.
Snij de beitjes, de kool en de wortel in dunne reepjes.
Kneus het fenegriekzaad.
Verhit de olijfolie licht in een koekenpan en laat het fenegriekzaad hierin even ‘trekken’(niet kleuren).
Zeef het fenegriekzaad uit de olie en vermeng de olie met de mosterd, citroensap, de sjalotjes en de aceto basemico.
Giet dit mengsel over de groenten en laat ze hierin een uur marineren.
Klop de kwark luchtig met wat peper en zout naar smaak.
Desgewenst kunnen hier verse kruiden aan toegevoegd worden.
Serveerde kwark apart bij de salade.




Stevige maaltijdsoep van winterpeen

500 gr winterwortels
1 potje kikkererwten
 1 grote ui
 flinke scheut olijfolie
 peper - zout - peterselie.

Snij de winterwortels in blokjes.
Kook alle ingrediënten in één pan met wat extra water.
Naar smaak kruiden en afmaken met gehakte peterselie.
Eventueel als het gaar gekookt is met een staafmixer pureren en serveren!




Worteltjestaart

Deze worteltjestaart moet u proeven, heerlijk met een lepel crème fraîche!
50 g boter
150 g (basterd)suiker
zaad van 4 groene kardemompeulen of 2 theel. gem. kardemompoeder
2 eieren
1 theel. bakpoeder
100 g spelt- of tarwemeel
250 g geraspte wortel
50 g gedroogde abrikozen, klein gesn.
2 eetl. pistachenoten, grof gehakt
2 eetl. amandelen, grof gehakt
¼ theel. zout
cakevorm
bakpapier.

Oven voorverwarmen op 1750C, cakevorm met bakpapier bekleden.
Boter op een laag vuur smelten en in een beslagkom schenken.
Suiker, kardemom, eieren en bakpoeder door de boter roeren. Wortel, abrikozen en noten door het beslag roeren.
Cakebeslag in de cakevorm schenken.
In 40-50 min. bruin en gaar bakken. Af laten koelen.




Chocolade-wortelpunten

Als u mensen feestelijk wilt verrassen dan moet u dit recept zeker eens proberen!
125 gr zelfrijzend bakmeel
1 tl kaneel
185 gr basterdsuiker
2 eieren, licht geklopt
100gr gesmolten boter
50 gr gehakte walnoten
 80 gr fijn geraspte wortel
200 gr gedroogde vruchten
100 gr gehakte chocolade
25 gr kokos

Voor de garnering:
25 gr roomkaas
25 gr boter
175 gr poedersuiker
1 tl warm water

Verwarm de oven voor op 180 graden.
Bestrijk een ondiep bakblik van ongeveer 23 x 23 cm met gesmolten boter.
Bekleed de bodem en de wanden met bakpapier.
Doe het meel, de suiker en het kaneel in een beslagkom.
Voeg de eieren en de boter toe.
Roer door elkaar.
Schep wortel, vruchten, chocolade en kokos erdoor.
Door het beslag in de bakvorm.
Bak in ca. 30 minuten goudgeel.
Laat hem in de vorm afkoelen en haal de taart daarna uit de vorm.

Voor de garnering:
Klop de roomkaas, boter en de poedersuiker met de mixer luchtig.
Voeg het water toe en klop het er goed door.
Bestrijk de koek met het kaasmengsel en bestrooi met walnoten.
Snij de koek in 16 vierkantjes en snij de vierkantjes diagonaal doormidden, zodat je puntjes krijgt.
In plaats van walnoten kunt u ook geraspte chocola gebruiken.





Roergebakken wortel met karwij.

Karwij en wortel combineren goed.
250 g worteltjes
2 sjalotjes
1 theel. karwijzaad
zout naar smaak
olie om in te bakken.

Wortel in ongeveer 15 min beetgaar koken en afgieten.
In reepje of plakjes snijden.
Sjalotjes lichtbruin fruiten in hete olie.
Karwijzaad al roerend even meebakken. Wortel en zout toevoegen en al roerend verwarmen.





Wortel-kokospannenkoek

Feestelijk dessert of lunchgerecht.
Voor 8 stuks:
200 g (meergranen)pannenkoekmix
4 dl melk
100 g wortel, geraspt
2 eetl. kokos
1 ei
boter of olie om in te bakken.

Beslag roeren van alle ingrediënten.
8 pannenkoeken bakken.
Opdienen met gesmolten kaas of abrikozenjam.





Linzen-worteltaart (hoofdgerecht voor 4 personen)

250 gram linzen
1,5 kruidenbouillontablet
5 plakjes bladerdeeg
2 uien
200 gram winterpeen
1 eetlepel boter
2 eetlepels kerriepoeder
1 teentje knoflook
1 eetlepel bakgember
zout en peper
2 eetlepels bloem
1 eetlepel paneermeel
2 eieren
 2 eetlepels slagroom
100 gram geraspte oude kaas

In een zeef de linzen afspoelen.
In een pan ¾ liter water met de kruidenbouillontabletten aan de kook brengen.
Linzen toevoegen en in circa 30 minuten gaar koken, daarna in een zeef uit laten lekken.
Op het aanrecht de plakjes bladerdeeg uitspreiden en in 10 minuten laten ontdooien.
Uien pellen en snipperen.
Wortel wassen, schoonmaken en in kleine stukjes snijden.
In een braadpan de boter verhitten.
Ui, wortel en kerriepoeder circa 5 minuten zachtjes bakken.
Knoflook pellen en erboven uitpersen en 2 minuten meebakken.
Bakgember fijnsnijden.
Van vuur af linzen en gember door wortelmengsel scheppen.
Op smaak brengen met zout en peper en af laten koelen.
Taartvorm invetten.
Aanrecht en deegroller bestrooien met bloem.
Bladerdeegplakjes op elkaar leggen en uitrollen tot een dunne lap circa 3 centimeter groter dan vorm.
Vorm bekleden met bladerdeeg en met een vork inprikken.
Paneermeel op de bodem strooien.
Linzenmengsel erin scheppen.
Tot gebruik in de koelkast zetten.
In een kom de eieren loskloppen met slagroom, zout en peper.
Oven voorverwarmen op 200 graden.
Eimengsel over de linzen schenken.
Geraspte kaas erover strooien.
In het midden van de oven de linzentaart in circa 30 minuten goudbruin en gaar bakken.





Soufflé van wortel (hoofdgerecht voor 4-6 personen)

3 dl bouillon
500 gram wortel
1 grote ui (75 gram)
40 gram gemalen hazelnoten
2 stijfgeklopte eiwitten
vuurvaste ovenschaal (2 liter)
2 eierdooiers
50 gram griesmeel
2 eetlepels olie
2 eetlepels peterselie
½ theelepel anijszaad
1-2 eetlepels paneermeel
2-3 eetlepels geraspte pittige kaas
1 zure appel
harde boter

Vermeng in een ruime pan met water het griesmeel met de bouillon en breng het al roerende aan de kook.
Laat nog even doorkoken en laat het, van het vuur af met de deksel op de pan, even nawellen.
Rasp intussen de wortel en roer ze met de olie, de ui, peterselie, hazelnoten, anijszaad, eierdooiers, wat zout en de appel door de nog lauwwarme pap.
Het moet een smeuïg mengsel worden.
Schep tot slot de eiwitten door elkaar en vul de massa in de beboterde vuurvaste schaal.
Bak het geheel 30-40 minuten in de oven bij 200°C, op de onderste helft van de oven.
Vermeng de kaas met het paneermeel en strooi dit halverwege de baktijd over de schaal en leg er wat flinterdunne boterschijfjes op.